Samen met koplopers van binnen en buiten de landbouw zet Stichting Voedselbosbouw belangrijke stappen om een vruchtbare bodem te creëren voor de voedselbosbouw in Nederland. Met de uitvoering van het programma Duurzame Doorbraak Voedselbosbouw maakt zij zich sterk om in vijf jaar minstens honderdvijftig hectare voedselbossen te realiseren op landbouwgronden. Wie zijn deze voedselbospioniers? In de rubriek ‘Een rondje langs de velden’ stellen wij hen aan jullie voor. Het woord is aan Stefan Lemlijn van Voedselbos HEI 15 in Zuid-Limburg. “We willen een verdienmodel ontwikkelen waarin landbouw en natuur elkaar versterken.”

HEI 15 of De Heihof, zoals de honderd jaar oude boerderij in Sint-Geertruid van oudsher wordt genoemd, heeft een rijke geschiedenis. Het boerenerf is al sinds 1920 in familiebezit. In de jaren dertig van de vorige eeuw begon grootvader Jean een melkveebedrijf van 35 hectare in het weidse landschap van de Mescherhei, vertelt Stefan, telg uit de derde generatie van deze Limburgse boerenfamilie. “Het boerenbedrijf van mijn opa was een kleinschalig gemend landbouwbedrijf, met koeien, varkens en verschillende hoogstamfruitbomen, zoals kersen, peren, appels en pruimen. Mijn vader nam jaren later het stokje over en specialiseerde de boerenonderneming naar een melkveebedrijf en varkenshouderij. Tot in de jaren negentig hield hij zo’n honderd fokzeugen en biggen. Toen de varkenspest uitbrak, besloot hij deze kleinschalige varkenshouderij te staken en de melkveehouderij uit te breiden.” Nadat Stefan zijn studie aan de HAS Hogeschool in Den Bosch voltooide, kwam hij in 2006 de gelederen in het boerenbedrijf versterken. “In deze jaren richtten we ons vooral op het toekomstbestendig en efficiënter maken van ons bedrijf. Dit deden we vanuit de gedachte dat een boerenbedrijf met een gemiddelde omvang voor een goede boterham moest kunnen zorgen. Om deze reden was alles erop gericht om onze melkveehouderij verder laten groeien.”

Van veehouderij en fruitteelt naar voedselbos

Dat veranderde toen Stefan en zijn vrouw Julie in 2015 besloten het roer om te gooien. Terwijl het familiebedrijf zich in het verleden had gericht op veehouderij en fruitteelt, kozen zij voor een natuurinclusieve aanpak. Sinds 2015 werken zij aan een duurzame onderneming waar voedselproductie, design en recreatie hand in hand gaan. Zo besloten Stefan en Julie het boerenbedrijf te combineren met accommodaties voor overnachtingen en activiteiten en legden zij de kiem voor HEI 15: een milieuvriendelijk totaalconcept waar hun voorliefde voor het boerenleven, natuur en design tot leven komt. “Zo kunnen we onze passies blijven volgen, ons boerenbedrijf veilig stellen én een bijdrage leveren aan een gezondere wereld voor mens, dier en milieu”, zegt Stefan. “We hebben ons pand, dat ooit een varkensstal was, met natuurlijke isolatie en duurzame materialen gebouwd. Alle producten die we gebruiken, halen we zo dicht mogelijk bij huis: van duurzaam design tot een ontbijt of lunch met lokaal en biologisch geteelde producten. In het melkveebedrijf even verderop heb ik echter een andere pet op en we willen deze twee werelden met elkaar verbinden. Met HEI 15 willen we een verdienmodel ontwikkelen waarin landbouw en natuur elkaar versterken.”

Op een gebied van vijftien hectare dat de verblijfsaccommodaties van HEI 15 omringt, willen Julie en Stefan op verschillende manieren voedsel produceren en een ‘beleefgebied’ creëren waar gasten kunnen rondlopen en dwalen. Het is de bedoeling dat dit gebied wordt verbonden met het Savelsbos. Dit langgerekte bos - gelegen op de steile overgang van het Maasdal naar het plateau van Margraten - staat bekend om de rijke flora en fauna. Stefan: “In deze omgeving willen we een kleinschalig ecosysteem creëren. Zo komen er op onze landerijen een hoogstamboomgaard en kruidenrijke weiden voor runderen, kippen en varkens. Ook willen we verschillende landschapselementen toevoegen, zoals waterpoelen, meidoornhagen, een eikenbos en elzensingel. Zo willen we een gebied creëren dat in verbinding staat met de natuur en waar we hoogwaardig voedsel gaan produceren.”

Een pure ervaring in alle seizoenen

Het voedselbos is een belangrijke pijler van deze omschakeling naar een duurzaam en ecologisch boerenbedrijf waarin voedselproductie, recreatie en educatie hand in hand gaan. De eerste stappen zijn in 2020 gezet en vorig jaar zijn in overleg met voedselbosontwerper Eric Jan Rietjens de contouren van het voedselbos uitgewerkt.